Έρευνες

Επιστημονικό Συνέδριο της Ιατρικής Σχολής του ΑΠΘ

Στη μείωση του κινδύνου εμφάνισης αθηροσκλήρωσης, συμβάλλει η χρήση του ριγανέλαιου στις διατροφικές μας συνήθειες, σύμφωνα με στοιχεία που παρουσίασε στο 2ο Επιστημονικό Συνέδριο της Ιατρικής Σχολής του ΑΠΘ, ο υποψήφιος διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής Θεοχάρης Φεσληκίδης.

Όπως επισήμανε ο κ. Φεσληκίδης, το ριγανέλαιο είναι ένα φυσικό προϊόν και προέρχεται από τη ρίγανη, η οποία χρησιμοποιείται ευρέως στις μεσογειακές χώρες, τόσο για την ευχάριστη οσμή της, όσο και για την αντιμικροβιακή και αντιμυκητιακή της δράση.

Στην εργασία που εκπόνησε ο κ. Φεσληκίδης γίνεται για πρώτη φορά προσπάθεια εκτίμησης της αντιοξειδωτικής δράσης του ριγανέλαιου στις λιποπρωτεϊνες του ορού.

Εξηγώντας τη μέθοδο που ακολούθησε τόνισε: "Ο ορός του αίματος ελήφθη από δότες μετά από νηστεία 12 ωρών. Η οξείδωση των λιποπρωτεϊνων έγινε με 30 μΜ θεϊκό χαλκό σε δείγματα αραιωμένου ορού 1/100 που περιείχαν ριγανέλαιο σε συγκεντρώσεις 0,01 μg/ml και 0,1 μg/ml.

Η παρακολούθηση της οξείδωσης, έγινε με φασματοφωτόμετρο θερμοστατημένο στους 37 βαθμούς Κελσίου, κατά τη διάρκεια της οποίας σχηματίζονται συζευγμένα διένια που απορροφούν σε μήκος κύματος 245 nm.

Οι τιμές της απορροφητικότητας για κάθε κυψελίδα καταγραφόταν συνεχώς κάθε πέντε λεπτά για πέντε ώρες στον ηλεκτρονικό υπολογιστή του φασματοφωτονέτρου, σχηματίζοντας έτσι την καμπύλη οξείδωσης των λιπίδων.

Στη συνέχεια, από τη χαρακτηριστική καμπύλη οξείδωσης των λιπιδίων υπολογίστηκε ο χρόνος καθυστέρησης των οξειδίων.

Όπως προκύπτει από τα αποτελέσματα της έρευνας, σε συγκέντρωση 0,01 μg/ml το ριγανέλαιο παρουσίασε σημαντική αντιοξειδωτική δράση αυξάνοντας το χρόνο καθυστέρησης στην οξείδωση, ενώ σε συγκέντρωση 0,1 μg/ml ανέστειλε χρονικά σε πολύ μεγάλο βαθμό το σχηματισμό συζευγμένων διενίων.

Στις συνθήκες του πειράματος το ριγανέλαιο έδειξε πολύ ισχυρή αντιοξειδωτική δράση στην οξείδωση των λιποπρωτεϊνων του ορού του αίματος", κατέληξε ο κ. Φεσληκίδης.

Αντικαρκινικές και αντιαιμοπεταλιακές δράσεις της καρβακρόλης

Δασκάλου Τ1, Καρκαμπούνας Σ1, Πιστοφίδης Α1, Τολιόπουλος Ι1, Αγγουριδάκης Ν2, Μέτσιος Α1, Γέρου Σ3, Ευαγγέλου Α1 1. Εργαστήριο Πειραματικής Φυσιολογίας, Ιατρική Σχολή Παν/μίου Ιωαννίνων 2. Ανοσολογικό Εργαστήριο Π.Γ.Ν. ΑΧΕΠΑ Θεσ/νίκης, 3. Βιοπαθολογικά Διαγνωστικά Εργαστήρια "Ανάλυση"

Εργαστήριο Πειραματικής Φυσιολογίας, Ιατρική Σχολή Παν/μίου Ιωαννίνων

Εισαγωγή : 
Η καρβακρόλη αποτελεί ένα από τα βασικά συστατικά του αιθέριου ελαίου του φυτού Origanum Vulgaris, γνωστού ως ρίγανη. 

Σκοπός : 
Η διερεύνηση της πιθανής αντικαρκινικής και αντιαιμοπεταλιακής δράσης της καρβακρόλης.

Υλικά - Μέθοδοι : 

1. Αντικαρκινική δράση: Σε 28 υγιείς εθελοντές ελέγχθηκε η λειτουργικότητα των ΝΚ λεμφοκυττάρων με τη μέθοδο της κυτταροτοξικότητας και της κυτταρομετρίας ροής μετά από χορήγηση καρβακρόλης (10-3Μ),
2. Αιμοπεταλιακή Συσσώρευση (ΑΣ): Στο απομονωθέν πλούσιο σε αιμοπετάλια πλάσμα 28 υγιών εθελοντών αιμοδοτών έγιναν δοκιμασίες ΑΣ, με διεγέρτες το ADP, τον PAF και το αραχιδονικό οξύ (ΑΑ), απουσία και παρουσία καρβακρόλης σε συγκεντρώσεις 10-4 έως 6,5Χ10-3Μ, σε συσσωρευμόμετρο Ca-500 της Chronolog Co.

Αποτελέσματα : 

1. Η κυτταροτοξικότητα των ΝΚ λεμφοκυττάρων αυξήθηκε κατά μέσο όρο 110% στην αναλογία 25:1, ενώ στις αναλογίες 12,5:1 και 50:1 παρέμεινε σταθερή,
2. H AΣ που προκλήθηκε από ADP, PAF και ΑΑ αναστάλθηκε πλήρως όταν η καρβακρόλη προστίθετο σε συγκεντρώσεις 6,5Χ10-3, 4,5Χ10-3 και 6,5Χ10-3Μ αντίστοιχα.

Συμπεράσματα : H καρβακρόλη, ουσία με αντιοξειδωτικές ιδιότητες, εμφανίζει αντικαρκινικές και αντιαιμοπεταλιακές δράσεις. Ως εκ τούτου, και κατόπιν περαιτέρω κλινικών μελετών, θα μπορούσε πιθανώς να χρησιμοποιηθεί συμπληρωματικά στην θεραπεία και πρόληψη του καρκίνου και των θρομβοεμβολικών νόσων.

Μελέτη για τις ποιοτικές διαβαθμίσεις του αιθέριου ελαίου της ρίγανης

Σε διεθνές συνέδριο φυτοθεραπείας και αρωματοθεραπείας στο Μονακό ο Γάλλος γιατρός Belaiche χρησιμοποίησε το ριγανέλαιο ως βάση αναφοράς για να συγκρίνει τη βακτηριοκτόνο δράση άλλων ουσιών. Ο λόγος που επέλεξε το ριγανέλαιο είναι επειδή αποφάσισε έπειτα από αυστηρά εργαστηριακά πειράματα πως από όλα τα αιθέρια έλαια το ριγανέλαιο έχει την πιο αποτελεσματική αντιβακτηριδιακή δράση.

 Χρησιμοποιώντας την τεχνική ανάλυσης των Schroeder και Messing μέτρησε την ικανότητα του ριγανέλαιου να αναστέλλει  την  ανάπτυξη των βακτηρίων καθώς και να συμβάλλει στην εξόντωση τους. Τα βακτήρια που χρησιμοποίησε ήταν καλλιέργειες που λαμβάνονται από άρρωστα άτομα αντί για καλλιέργειες που αναπτύσσονται σε εργαστήρια. Η δοκιμή έγινε σε ομάδες βακτηρίων που κυμάνθηκαν από 20 έως 90 διαφορετικούς τύπους όπως  E Coli, Candida, σταφυλόκοκκος κ.α.

Μετά από εξαντλητικές μελέτες, κατέληξε στα ακόλουθα συμπεράσματα: «Το αιθέριο έλαιο της ρίγανης βρίσκεται στη κορυφή και μου παρέχει πάντα καταπληκτικά αποτελέσματα στη θεραπεία λοιμωδών νόσων. Εκτός όμως από την βακτηριοκτόνο δράση του αποτρέπει συγχρόνως τους σπασμούς και τις νευρικές διαταραχές. Κατά τη εκτίμηση μου οι αντισπασμωδικές του ιδιότητες συνεργάζονται αποτελεσματικά με τις εξαίσιες αντισηπτικές του ιδιότητες και με εκπλήσσουν κάθε φορά που το συνταγογραφώ στους ασθενείς μου.

Το ριγανέλαιο ήταν γνωστό εδώ και καιρό αλλά μόλις τώρα αναγνωρίστηκαν οι θεραπευτικές του ιδιότητες». Ο Dr Belaiche και οι συνάδελφοι του γιατροί επινόησαν ένα πρότυπο για να καθορίσουν ποιο ριγανέλαιο θα μπορούσε να έχει σταθερά θεραπευτικά αποτελέσματα. Πρώτα λοιπόν καθόρισαν ότι υπάρχουν δύο συστατικά στο ριγανέλαιο που ονομάζονται καρβακρόλη και θυμόλη (τεχνικά αναφέρονται ως φαινόλες) τα οποία απέδειξαν ότι έχουν αξιοσημείωτη αντιβακτηριδιακή δράση. Ανέλυσαν αιθέρια έλαια ρίγανης από την Ισπανία, το Μαρόκο, την Ιταλία και την Αλβανία.

Παρατήρησαν παραλλαγές του 22,4% συνολικά σε καρβακρόλη και θυμόλη στο Αλβανικό ριγανέλαιο έως 66,5% στο Ισπανικό. Μετά από προσεκτική μελέτη αποφάσισαν να ορίσουν ότι το ριγανέλαιο πρέπει να περιέχει ένα ποσοστό άνω του 50% σε φαινόλες με ελάχιστο το 40% σε καρβακρόλη και το υπόλοιπο σε θυμόλη.

Σημειώστε εδώ πως το Ελληνικό αιθέριο έλαιο ρίγανης που παράγει η εταιρεία μας με βάση τα πιστοποιητικά αυθεντικότητας, περιέχει 78,5% καρβακρόλη και 3,9% θυμόλη, γι αυτό και θεωρείται το καλύτερο στο κόσμο λόγω της υψηλής περιεκτικότητας σε καρβακρόλη σε συνδυασμό με τη χαμηλή περιεκτικότητα σε θυμόλη. Επιπλέον έχει αποδειχθεί ότι η ρίγανη έχει 42 φορές μεγαλύτερη αντιοξειδωτική δράση από τα μήλα, 30 φορές περισσότερο από τις πατάτες, 12 φορές περισσότερο από τα πορτοκάλια και 4 φορές περισσότερο από τα μούρα.

Αυτή είναι άλλη μια καταπληκτική ανακάλυψη, όταν ληφθούν υπόψη τα οφέλη που προκαλούνται στην υγεία μας από την κατανάλωση ριγανέλαιου καθώς και τα οφέλη που προκαλούνται στον οργανισμό με την καταπολέμηση και εξόντωση κάθε είδους βακτηρίου και μικροβίου.

Έρευνα της Dr. Supriya Bavadekar Επίκουρης καθηγήτριας φαρμακολογίας

Η ρίγανη εδώ και καιρό είναι γνωστό ότι έχει πολυποίκιλες ευεργετικές επιδράσεις στην υγεία, αλλά μια νέα μελέτη απο ερευνητές στο πανεπιστήμιο του Long Island (LIU) δεέχνει ότι ένα συστατικό αυτού του βοτάνου θα μπορούσε ενδεχομένως να χρησιμοποιηθεί για τη θεραπεία του καρκίνου του προστάτη, που αποτελεί τη δεύτερη σε συχνότητα αιτία θανάτου στην Αμερική για τους άνδρες.

Ο καρκίνος του προστάτη είναι ένας τύπος καρκίνου που ξεκινά στον αδένα του προστάτη και συνήθως εμφανίζεται σε άνδρες μεγαλύτερης ηλικίας. Πρόσφατα στοιχεία δείχνουν ότι 1 στους 36 άνδρες κινδυνεύει να πεθάνει απο καρκίνο του προστάτη στις ΗΠΑ.

Εκτιμώμενα νέα κρούσματα και θάνατοι απο την νόσο στις ΗΠΑ για το 2012 και μόνο, υπολογίζονται σε 241.740 κρούσματα και 28.170 θάνατοι. Οι ισχύουσες επιλογές θεραπείας για τους ασθενείς περιλαμβάνουν χειρουργική επέμβαση, ακτινοθεραπεία, ορμονοθεραπεία, χημιοθεραπεία και ανοσολογική θεραπεία. Δυστυχώς όμως αυτές συνδέονται με σημαντικές επιπλοκές και ενδεχομένως με σοβαρές παρενέργειες.

Η Dr. Supriya Bavadekar, PhD, RPh, Επίκουρος καθηγήτρια φαρμακολογίας στο Long Island University's, Arnold & Marie Schwartz College of Pharmacy and Health Sciences εξετάζει τη καρβακρόλη, κύριο συστατικό της ρίγανης, πάνω σε καρκινικά κύτταρα του προστάτη. Τα αποτελέσματα της έρευνας καταδεικνύουν ότι η ένωση προκαλεί απόπτωση στα καρκινικά κύτταρα. Η Dr. Bavadekar εξηγεί ότι η απόπτωση είναι ο προγραμματισμένος κυτταρικός θάνατος η απλά η "αυτοκτονία των κυττάρων". Η Dr. Bavadekar και η ομάδα της επι του παρόντος προσπαθούν να καθορίσουν τα σηματοδοτούμενα μονοπάτια που χρησιμοποιεί η ένωση για να προκαλέσει την αυτοκτονία των καρκινικών κυττάρων.

"Γνωρίζουμε ότι η ρίγανη διαθέτει αντι-βακτηριακές και αντι-φλεγμονώδεις ιδιότητες αλλά τα αποτελέσματα σε καρκινικά κύτταρα ανυψώνουν κυριολεκτικά το βότανο στο επίπεδο των υπερ-βοτάνων", είπε η Dr. Bavadekar.

Αν και η μελέτη είναι σε προκαταρκτικό στάδιο ακόμη, πιστεύει ότι τα αρχικά δεδομένα δείχνουν τεράστιες δυνατότητες όσον αφορά τη χρήση της καρβακρόλης ως αντικαρκινικού παράγοντα. "Ένα σημαντικό πλεονέκτημα είναι ότι η ρίγανη χρησιμοποιείται ευρέως στα τρόφιμα και ανήκει στα Γενικώς Αναγνωρισμένα Ως Ασφαλή στις ΗΠΑ.

Αν η μελέτη συνεχίσει να αποδίδει τα ίδια θετικά αποτελέσματα, αυτό το υπερ-βότανο μπορεί να αποτελέσει μια πολλά υποσχόμενη θεραπεία για ασθενείς με καρκίνο του προστάτη" δήλωσε η Dr. Bavadekar.

Τα αποτελέσματα της μελέτης παρουσιάστηκαν στο Experimental Biology στις 24 Απριλίου 2012.

Έρευνα τμήματος Φυσιολογίας και Βιοφυσικής

Υπεύθυνος : Dr. Harry G. Preuss Καθηγητής στα Τμήματα Ιατρικής και Παθολογίας, Βιοχημείας, Μοριακής και Κυτταρικής Βιολογίας στο Georgetown University Medical Center.

Νέα, ασφαλή αντιμικροβιακά μέσα χρειάζονται για την πρόληψη και αντιμετώπιση σοβαρών βακτηριακών, ιογενών και μυκητιακών λοιμώξεων. Με βάση την προηγούμενη εμπειρία μας καθώς και άλλων ερευνητών, θεωρήσαμε ότι τα φυτικά αιθέρια έλαια όπως αυτό της ρίγανης μπορούν να προσφέρουν τέτοιες δυνατότητες. Εξετάσαμε τις θανατηφόρες η μη επιδράσεις του αιθέριου ελαίου της ρίγανης στο  Staphylococcus aureus, Bacillus anthracis, Sterne, Escherichia coli, Klebsiella pneumoniae, Helicobacter pylori, και Mycobacterium terrae. Τα ο αιθέριο έλαιο της ρίγανης αποδείχτηκε φονικό για όλους τους ελεγχθέντες οργανισμούς πλην του Bacillus anthracis που ήταν στατικό.

Λόγω του μακρού ιστορικού ασφαλείας του αιθέριου ελαίου της ρίγανης καταλήξαμε στο συμπέρασμα ότι μπορεί να αποδειχθεί ιδιαίτερα χρήσιμο στην καταπολέμηση και θεραπεία σοβαρών μικροβιακών λοιμώξεων ιδιαιτέρως αυτών που είναι δύσκολο να θεραπευθούν λόγω της ανθεκτικότητας τους στα αντιβιοτικά.

Το αιθέριο έλαιο της ρίγανης είναι μεταξύ των ελαίων που έχουν αντιμικροβιακή δράση. Τα βασικά συστατικά του που προσφέρουν τις αντιβιοτικές του ιδιότητες είναι δύο φαινόλες η καρβακρόλη και η θυμόλη. Οι φαινόλες είναι αντισηπτικές ουσίες που χρησιμοποιούνται για στοματικές πλύσεις και σε παστίλιες για τον λαιμό.

Οι αντιμικροβιακές δυνατότητες των φυτικών αιθέριων ελαίων θα μπορούσαν να έχουν μεγάλη σημασία για δύο λόγους. Πρώτον γιατί πολλά αντιμικροβιακά μέσα που παράγονται από την φαρμακευτική βιομηχανία έχουν συσχετισθεί με σοβαρές παρενέργειες που δεν επιτρέπουν την μακροχρόνια χρήση τους. 

Και δεύτερο γιατί το ενδεχόμενο δημιουργίας μικροοργανισμών  ανθεκτικών σε αντιμικροβιακά μέσα προκαλούν σημαντική ανησυχία. Ως εκ τούτου η ενδεδειγμένη πρακτική είναι να ενθαρρυνθεί η χρήση αντιμικροβιακών μόνο όταν είναι απαραίτητο για τη θεραπεία λοιμώξεων και όχι προληπτικά. Από την άλλη τα φυτικά προϊόντα πολλά από τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν για μεγάλες περιόδους ίσως έχουν λιγότερες πιθανότητες να προκαλέσουν παρενέργειες.

Τα αποτελέσματα αυτής της μελέτης έδειξαν ότι το αιθέριο έλαιο της ρίγανης μπορεί να είναι χρήσιμο είτε μόνο του είτε σε συνδυασμό με άλλα αντιβιοτικά για τη θεραπεία βακτηριακών λοιμώξεων. Η αποδεδειγμένη ασφάλεια αυτών των φυσικών ουσιών βασίζεται στην μακρόχρονη χρήση τους και στην πιθανή χρήση τους για προφύλαξη.  

Αμερικάνικη Υπηρεσία Τροφίμων & Φαρμάκων (F.D.A.)

Η Dr. F. Ann Draughon καθηγήτρια και συνδιευθύντρια στο University of Tennessee Food Safety Center of Excellence, μελέτησε την επίδραση των βοτάνων στην ασφάλεια των τροφών και διαπίστωσε ότι το αιθέριο έλαιο της ρίγανης ήταν το πιο αποτελεσματικό στην εξόντωση όλων των παθογόνων κατά των οποίων δοκιμάστηκε. 

Ανάμεσα σε αυτά ήταν εννιά μικρόβια που αναπτύσσονται στα τρόφιμα όπως Listeria monocytogenes, Staphylococcus aureus, Escherichia coli (γνωστή ως E-coli), Yersinia enterocolitica, Pseudonomas aeruglinosa, Lactobacillus plantarum, Aspergillus niger, Geotrichum και Rhodotorula. Με πρωτοβουλία του Οργανισμού για την Ασφάλεια των Τροφίμων του Τέννεση ξεκίνησε ερευνητικό πρόγραμμα σε συνεργασία με την Αμερικάνικη Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων (U.S. Food and Drug Administration FDA) και τον Αμερικάνικο Γεωργικό Σταθμό Πειραμάτων (UT Agricultural Experiment Station). 

Η ρίγανη έχει ελεγχθεί και αξιολογηθεί από το Υπουργείο Γεωργίας των ΗΠΑ (U.S. Department of Agriculture). Ερευνητές του Υπουργείου Γεωργίας των ΗΠΑ έχουν καθορίσει ότι τα βότανα έχουν μεγαλύτερη αντιοξειδωτική δράση από τα φρούτα, τα λαχανικά και ακόμη τα μπαχαρικά και το σκόρδο. Ο Shiow Y. Wang βιοχημικός του Υπουργείου Γεωργίας των ΗΠΑ στο Γεωργικό κέντρο του Beltsville στο Μέρυλαντ δήλωσε πως η ρίγανη έχει από 3 έως 20 φορές μεγαλύτερη αντιοξειδωτική δράση από άλλα βότανα που μελετήθηκαν. 

Πιο συγκεκριμένα η ρίγανη έχει 42 φορές μεγαλύτερη αντιοξειδωτική δράση από τα μήλα, 30 φορές από τις πατάτες, 12 φορές από τα πορτοκάλια και 4 φορές από τα μούρα. Αυτή είναι μια καταπληκτική ανακάλυψη αν ληφθούν υπόψη τα οφέλη που προκύπτουν για την υγεία από την κατανάλωση ρίγανης. 

Τι σημαίνουν λοιπόν όλα αυτά για το ευρύ κοινό; Τα αντιοξειδωτικά έχουν γίνει συνώνυμα της καλής υγείας του οργανισμού τα τελευταία χρόνια και αυτό γιατί είναι μια κατηγορία από συστατικά που καταπολεμούν τις ελεύθερες ρίζες του οργανισμού που έχουν επιβλαβή χημική δράση στο ανθρώπινο σώμα. Οι ελεύθερες ρίζες είναι άτομα η ομάδες ατόμων που προκαλούν βλάβες στα κύτταρα οι οποίες μπορεί να οδηγήσουν σε μειωμένη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος και σε λοιμώξεις. 

Οι ελεύθερες ρίζες σχετίζονται επίσης με εκφυλιστικές νόσους όπως καρδιοπάθειες και ο καρκίνος. Το σώμα μας παράγει ελεύθερες ρίζες ως μέρος του καθημερινού μεταβολισμού που διασπά της τροφές που καταναλώνουμε. 

Υπερβολική παραγωγή ελευθέρων ριζών δημιουργείται από την έκθεση σε ακτινοβολία, από τηγανιτά έλαια, από πρόσθετα τροφίμων (χρωστικές και σάκχαρα), από χημικές ουσίες (φυτοφάρμακα και νιτρικά πρόσθετα των αλλαντικών), βαρέα μέταλλα ρύπων που αναπνέουμε, από την υπεριώδη ακτινοβολία του ήλιου καθώς και από το κάπνισμα. 

Σύμφωνα με έρευνες του Υπουργείο Γεωργίας των ΗΠΑ η καταστροφή των ελευθέρων ριζών μπορεί να βοηθήσει στη καταπολέμηση εμφάνισης καρδιακού επεισοδίου καθώς και εγκεφαλικού.